I. RỐI LOẠN PHỔ TỰ KỶ LÀ GÌ??
Rối loạn phổ Tự kỷ hay tự kỷ (Autism Spectrum Disorder – ASD) là một loại rối loạn phát triển thần kinh ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp, tương tác xã hội và hành vi của trẻ. Đặc điểm của tự kỷ là sự khác biệt trong cách thức tiếp nhận thông tin, xử lý thông tin và tương tác với thế giới xung quanh.
II. NGUYÊN NHÂN
Nguyên nhân của chứng tự kỷ ở trẻ em được chứng minh bởi nhiều công trình nghiên cứu khoa học, bao gồm:
- Di truyền: khoảng 80% rối loạn phổ tự kỷ xuất hiện do thừa hưởng gien di truyền
- Phối hợp với một số bệnh lý (hội chứng X mỏng giòn, rubella bẩm sinh,...)
- Những rối loạn khác đi kèm: trẻ chậm phát triển trí tuệ (50%), động kinh (30%), chứng tăng động kém tập trung (40%)…
- Yếu tố môi trường được ghi nhận: thời kỳ mang thai mẹ thường xuyên tiếp xúc với nhiều chất độc hại như thuốc lá, rượu bia, ma túy...làm tăng nguy cơ trẻ tự kỷ sau khi sinh ra. Trẻ tiếp xúc thường xuyên hóa chất độc hại, sự ô nhiễm môi trường, gia đình bỏ mặc ít dạy dỗ quan tâm yêu thương...cũng làm gia tăng nguy cơ trẻ bị tự kỷ.
III. LÀM THẾ NÀO ĐỂ PHÁT HIỆN SỚM TRẺ TỰ KỶ
Khi phát hiện trẻ có những biểu hiện bất thường về hành vi như trẻ ít cười, ít biểu lộ cảm xúc tình cảm với cha mẹ, thích chơi một mình, kém tương tác với những người xung quanh, mối quan tâm bị thu hẹp, hành vi rập khuôn… đặc biệt là có kèm theo tình trạng thoái lui ngôn ngữ nghiêm trọng ở trẻ (trẻ quá chậm nói so với tuổi hoặc trẻ bị mất hẳn kỹ năng ngôn ngữ) được xem là những dấu hiệu cảnh báo sớm gợi ý cho cha mẹ và thầy cô giáo nhận diện rất có khả năng trẻ bị mắc chứng tự kỷ, nhất là trẻ trong độ tuổi từ 18 tháng – 24 tháng tuổi.
- Các dấu hiệu báo động tự kỷ ở trẻ trước 24 tháng:
- Không bập bẹ nói khi 12 tháng tuổi;
- Không có cử chỉ biểu lộ sự quan tâm xung quanh khi 12 tháng tuổi: chỉ ngón tay, vẫy tay mừng khi gặp người thân, bắt tay, tiếp xúc mắt, cười đáp với người quen…
- Không nói được dù chỉ là 1 từ đơn khi 16 tháng;
- Không tự nói câu 2 từ khi 24 tháng;
- Mất kĩ năng ngôn ngữ và giao tiếp ở bất kỳ lứa tuổi nà
Phát hiện và can thiệp sớm là cách tốt nhất giúp trẻ tiến bộ hiệu quả do tận dụng được tính linh hoạt của bộ não, từ đó giúp trẻ có thể hòa nhập tốt vào cộng đồng và tự chăm sóc, học tập tốt hơn. Sự hỗ trợ và can thiệp giúp cải thiện hơn nữa chất lượng cuộc sống khi trẻ tự kỷ lớn lên.
IV. 10 ĐIỀU TRẺ TỰ KỈ MUỐN BẠN BIẾT
